تنبلی تخمدان یا هیپوواریوتیسم متولدین (به انگلیسی: Polycystic ovary syndrome یا PCOS) یک اختلال هورمونی در زنان است که توسط تولید بیش از حد هورمون های مرده-آندروژن توسط تخمدان ها و یا مقاومت بدن در برابر این هورمون ها مشخص میشود. این اختلال می تواند منجر به تشکیل توده های کیستی در تخمدان ها، تنبلی تخمدان و نارسایی در آزادسازی تخمدان از تخمدان ها شود. علائم متنوعی مانند ناباروری، عدم تنظیم مناسب پریود، رشد مو زیاد، چاقی و مقاومت به انسولین در برخی موارد همراه با این اختلال دیده میشود. تشخیص این بیماری معمولاً براساس علائم، تشخیص پریود و دیدن توده کیستی در معاینه یا تشخیص تصویربرداری تخمدان ها است. درمان شامل تغییرات در سبک زندگی، کنترل وزن، داروها و در موارد نیاز، اقدامات جراحی می شود. در ادامه به معرفی نحوه تشخیص علائم تنبلی تخمدان در سونوگرافی می پردازیم.
آیا تنبلی تخمدان در سونوگرافی قابل تشخیص است؟
بله، تنبلی تخمدان میتواند در سونوگرافی تشخیص داده شود. سونوگرافی یک روش تصویربرداری است که از طریق امواج صوتی با فرکانس بالا که قابل شنیدن برای انسان نیستند، تصاویر از داخل بدن تولید میکند. با استفاده از سونوگرافی، کیسه تخمدان و در صورتی که وجود داشته باشد، تودهها یا سایر تغییرات در تخمدانها قابل رؤیت هستند. این تصاویر به پزشک کمک میکنند تا تشخیص دقیق تری از وضعیت تنبلی تخمدان بیان کند
سایر روش های تشخیص تنبلی تخمدان
تنبلی تخمدان، یک مشکل متداول در زنان است که معمولا با کاهش یا عدم تولید و بلوغ تخمکها همراه است. برخی از روشهای تشخیص تنبلی تخمدان عبارتند از:
1. آزمایش خون: آزمایش خون برای اندازهگیری سطح هورمونهای مرتبط با تخمدان مانند FSH (Hormone Follicle Stimulating)، LH (Hormone Luteinizing) و آندروژنها (مانند تستوسترون) به کار میرود. سطح بالای FSH و LH و سطح پایین اندروژنها معمولا بر روی تنبلی تخمدان اشاره میکند.
2. بررسی تشدید فشار خون: تشدید فشار خون ممکن است نشانهی هایپراندروژنیسم (افزایش سطح آندروژن در بدن) و تنبلی تخمدان باشد.
3. آزمایش تشدید گلیکز: این آزمایش برای اندازهگیری سطح گلوکز در خون صورت میگیرد و میتواند نشان دهندهی مقاومت به انسولین مرتبط با تنبلی تخمدان باشد.
4. بررسی تاریخچه ی پریود: مشخص کردن طول دورهی قاعدگی و نوع پریود میتواند برای تشخیص تنبلی تخمدان مفید باشد. اگر پریود منظم نباشد یا علاوه بر پریود ناهمواریهایی مانند کاهش تعداد روزهای خونریزی و تغییرات شدید در نوع پریود وجود داشته باشد، این میتواند نشانی از تنبلی تخمدان باشد.
در نهایت، داشتن تمامی این علائم و نیاز به تشخیص نهائی برای تنبلی تخمدان نیازمند مراجعه به پزشک است. پزشک ممکن است نیاز به سایر آزمایشها و تشخیص تصویربرداری داشته باشد تا یک تشخیص نهائی برای تنبلی تخمدان قرار دهد.
برای تشخیص و درمان می توانید با دکتر زنان و زایمان شیراز در ارتباط باشید.
انواع سونوگرافی برای تشخیص تنبلی تخمدان
برای تشخیص تنبلی تخمدان میتوان از چند نوع سونوگرافی استفاده کرد، این انواع شامل موارد زیر میشوند:
1. سونوگرافی ترانس واژینال: در این نوع سونوگرافی، از یک لوله نازک مانند استفاده میشود که وارد واژن میشود تا تصاویر دقیق از تخمدانها و ساختارهای مجاور به دست آید. این نوع سونوگرافی مناسب برای تشخیص موارد چشمه تخمدان و تشکیل تودههای بزرگ در تخمدان است.
2. سونوگرافی ناحیه شکمی: در این نوع سونوگرافی، از یک دستگاه سونوگرافی بر روی ناحیه شکم استفاده میشود تا امواج سونوگرافی از روی صفحه شکم به داخل بدن به سمت تنبلی تخمدان هدایت شود. این نوع سونوگرافی مناسب برای تشخیص توچالها، اندازه تنبلی تخمدان و موارد دیگری است که به تصویربرداری دقیق از منطقه شکمی نیاز دارند.
هر کدام از این انواع سونوگرافی به ویژگی ها و نیازهای خاصی بستگی دارند و بطور کلی، معمولاً نیاز است تا تخصصی که سونوگرافی را درمان میکند، مناسب تمامی جزئیات تنبلی تخمدان و دانش و تجربه مربوط به دستگاه سونوگرافی داشته باشد.
نشانه های تنبلی تخمدان در سونوگرافی
برخی از نشانه های قابل مشاهده از تنبلی تخمدان در سونوگرافی عبارتند از:
اندازه تخمدان ها: اندازه تخمدان های پلی کیستیک میتواند متفاوت باشد و بستگی به هر فرد باشد. در واقع، تخمدان های پلی کیستیک عموماً بزرگتر از تخمدان های عادی هستند و ممکن است حجم بیشتری داشته باشند. اما، همانطور که گفته شد، این اندازه بستگی به هر فرد و شدت بیماری دارد. درصورت مشکل جدی مراجعه به پزشک متخصص تناسلی برای ارزیابی دقیقتر و تشخیص درست نهایی توصیه می شود.
تعداد فولیکول: تعداد فولیکول های آنترال، که با استفاده از فوندوسکوپ تخمدان قابل مشاهده هستند، در تخمدان پلی کیستیک (PCOS) ممکن است افزایش یابد. در این حالت، عادتا بیش از 12 تا 20 فولیکول آنترال در هر یک از تخمدان ها مشاهده می شود.
ضخامت دیواره رحم: افرادی که تنبلی تخمدان دارند، به دلیل کم بودن تعداد پریودها و فاصله زیاد بین دو سیکل قاعدگی، دیواره رحم آنها ضخیم تر از زنانی است که پریود منظم دارند. این افزایش ضخامت آندومتر رحم در جواب سونوگرافی می تواند علامت PCOS باشد.
درمان قطعی تنبلی تخمدان
این عارضه به طور کامل درمان نمی شود. اما موراد ذکر شده در ادامه مطلب به کاهش عوارض و علائم آن بسیار کمک می کند:
- اصلاح سبک زندگی(رژیم غذایی مناسب)
- درمان دارویی تنبلی تخمدان (قرصهای ضد بارداری، داروهای ضد آندروژنی، داروهای درمان دیابت، …)
- جراحی (برداشتن بخشی از تخمدان که البته این روش درمانی به ندرت انجام می شود)
در حالی که این بیماری درمان قطعی ندارد اما عدم درمان آن منجر به بروز مشکلات زیر می شود:
- پوکی استخوان
- یائسگی زودرس
- هایپرپلازی اندومتر (افزایش ضخامت دیواره داخلی رحم)
- افزایش خطر سرطان آندومتر
- بیماریهای قلبی و عروقی
- دیابت
- ناباروری
متداول ترین پرسش ها درباره تشخیص تنبلی تخمدان با سونوگرافی
تشخیص تنبلی تخمدان با سونوگرافی یکی از شیوه هایی است که برای تشخیص این بیماری استفاده می شود. در ادامه، به برخی از متداول ترین پرسش های مربوط به این موضوع پاسخ داده شده است:
1. تشخیص تنبلی تخمدان با سونوگرافی چگونه انجام می شود؟
در سونوگرافی تخمدان، پزشک از یک راهنمای سونوگرافی استفاده می کند و امواج صوتی را از طریق دستگاه سونوگرافی به تخمدان هدایت می کند. در این فرآیند، تصویر سونوگرافیک از تخمدان بر روی صفحه نمایش دستگاه نمایش داده می شود و پزشک می تواند هرگونه نقص در تخمدان را تشخیص دهد.
2. آیا سونوگرافی تنبلی تخمدان را به طور کامل می تواند تشخیص دهد؟
سونوگرافی یکی از روش های تشخیصی برای تنبلی تخمدان است، اما نمی تواند همه نقص ها را کاملاً تشخیص دهد. برخی از نقص ها ممکن است در نتایج سونوگرافی مشخص نشوند یا تشخیص دیررس باشند، بنابراین برای اطمینان بیشتر، پزشک ممکن است از روش های تشخیصی دیگری مانند آزمایش های خونی یا آزمایش های هورمونی استفاده کند.
مهمترین نکته این است که برای تشخیص تنبلی تخمدان و قطعیت تشخیص، بهتر است با پزشک معالج مشورت کنید.
اگر در این باره سوالی دارید می توانید در بخش نظرات مطرح کنید.
هرگونه کپی برداری از مطلب فوق بدون درج منبع پیگرد قانونی دارد.